Co robić gdy spotkasz niedźwiedzia?

Co robić, gdy spotkasz niedźwiedzia w lesie? Jak się nie bać tego spotkania i czy da się z niego ujść cało? Czy faktycznie niedźwiedź grizzly jest najbardziej przerażający i właściwie to dlaczego zdarza się, że samce niedźwiedzi zabijają młode? Jeśli choć trochę interesuje Cię życie tych drapieżnych ssaków, ten odcinek Łosiologii zapadnie Ci w pamięć.

Wysłuchaj rozmowy z Kamilą Kielar – podróżniczką, dziennikarką, mówczynią i autorką podcastu Drzazgi świata. Moja rozmówczyni obala powszechne przekonania na temat niedźwiedzi i w szczegółowo doradza, jak się zachować, kiedy na drodze swoich wędrówek spotkamy niedźwiedzia.

Ile jest gatunków niedźwiedzi?

Czy wiesz, że jest aż 8 gatunków niedźwiedzi? Najczęściej kojarzymy niedźwiedzie brunatne, które występują w wielu częściach Europy, a w Polsce najczęściej w Tatrach i Bieszczadach. Występują też w Szwecji, Estonii, krajach nordyckich, ale też w Hiszpanii i w Afryce Północnej.

Gdy mowa o niedźwiedziach, bez problemu wymienimy też niedźwiedzia polarnego (ten bytuje w Arktyce i Spitsbergen) i może jeszcze czarnego baribala z USA. Warto jednak wiedzieć, że to nie wszystko. Panda wielka też jest niedźwiedziem, mamy też niedźwiedzie malezyjskie, himalajskie i andyjskie. Ostatnie dwa wymienione są zagrożone wyginięciem.

Nie wszystkie zachowują się tak samo. Wysłuchaj odcinka, by dowiedzieć się więcej. 🙂

Czy niedźwiedzie są monogamiczne, czyli cykl rozrodczości niedźwiedzi

Natura obdarzyła samice niedźwiedzi niesamowitą zdolnością – mogą “przesunąć” czas, w którym możliwe jest zapłodnienie, jeżeli uznają, że aktualne warunki są niesprzyjające. Małe niedźwiedzie przychodzą na świat w czasie snu zimowego. Tak, to możliwe – bo to nie jest tak, że urocze misie śpią kamiennym snem przez całą zimę.

Niedźwiedź-duch na rybach. FOTO: Kamila Kielar

Czy niedźwiedzie zabijają młode?

To nie mit – naprawdę się tak zdarza. Jeżeli młode niedźwiedzicy stanowią przeszkodę dla samca, przez którą nie mogą dostać się do samicy, są w stanie się tej przeszkody pozbyć w tak drapieżny sposób. Bo tak działa natura.

Co robić, gdy spotkasz niedźwiedzia?

Kamila Kielar w tym odcinku Łosiologii opowiada o tym, co robić, gdy spotkasz niedźwiedzia – a to może Ci się przydać szczególnie wtedy, gdy lubisz zapędzić się w las. 🙂

Okazuje się, że niedźwiedzie działają bardzo schematycznie. Znając schematy ich zachowań, w razie zetknięcia się z tym zwierzęciem możesz odpowiedzieć swoim schematem.

Co ważne, niedźwiedzie nie mają ludzi na liście przysmaków. 😉 Nie interesują się nami w sposób drapieżny.

Niedźwiedź czarny podczas łowienia obiadu. FOTO: Kamila Kielar

Sposób zachowania się w przypadku spotkania niedźwiedzia zależy od tego, w jakich okolicznościach go spotkasz.

Przede wszystkim jednak unikamy spotkania – dobrą opcją podczas pobytu w lesie dobrze jest nucić albo coś sobie opowiadać w trakcie spaceru. Można gwizdać albo klaskać, albo uderzać o siebie kijki trekingowe. Wtedy informujemy niedźwiedzia, że jesteśmy nieopodal. On naprawdę nie jest zainteresowany kontaktem z nami. Możemy też zrobić ruch w stylu wolnego pajacyka, co da zwierzęciu do zrozumienia, że jesteśmy ludźmi.

Czego nie należy robić – na pewno nie zaczynać ucieczki. Niedźwiedzie potrafią biec z prędkością nawet 50 km/h, więc jeśli uznają nas za ofiarę – a tak może się stać, jeśli zaczniemy biec – nie mamy szans w wyścigu. Trzeba się więc spokojnie wycofywać, tym bardziej jeśli jest zajęty jedzeniem i znajduje się w sporej odległości od nas. Kiedy znajdziemy się już na około 100 m od niego, najlepiej obejść go łukiem. Jeżeli spotkamy go na ścieżce w lesie (bo jemu też jest wygodniej tak iść), to najlepiej zboczyć w głąb lasu.

Ale co, jeśli niedźwiedź nas widzi i się nami interesuje?

To rzadkie sytuacje i najczęściej wynikają z błędów człowieka, ale warto mieć wiedzę, jak się zachować. Kiedy np. siedzimy w naszym obozowisku i niedźwiedź poczuje zapach jedzenia, może chcieć do nas podejść. Ale nie oznacza to od razu, że chce nam zrobić krzywdę. One są bardzo ciekawskie! No, może poza niedźwiedziami polarnymi, z którymi nie mamy szans.

Niedźwiedzia brunatnego można w takiej sytuacji odstraszyć. Uderzamy menażkami albo czymkolwiek, co wydaje dźwięk. Można spróbować przestraszyć go krzykiem.

Gdy niedźwiedź przystępuje do ataku – i nigdy wcześniej – można użyć gazu na niedźwiedzie. Nie we wszystkich krajach jest legalny. Jego skuteczność jest szacowana na 90%. Jeżeli nie mamy gazu, trzeba udawać martwego. Nie zdejmujemy plecaka, chowamy się w pozycji embrionalnej (chronimy wtedy delikatne tkanki), a jeśli uda nam się tylko położyć na brzuchu, to nogi powinny być rozchylone, by niedźwiedź nie przerzucił nas łapą na plecy. Dłoniami chronimy kark.

Wyjątkiem jest tutaj konfrontacja z niedźwiedziem czarnym, na którego nie działa udawanie trupa.

W bardzo skrajnej sytuacji udawanie martwego nie zadziała i trzeba będzie walczyć o życie. Chwytamy wtedy to, co mamy pod ręką i bijemy niedźwiedzia we wrażliwe miejsca – oczy, uszy, nos.